Waarom Afrika?
Afrika is een continent. Een enorm groot continent. En heel Afrika over één kam scheren mag natuurlijk niet. Niettemin zijn er wel kenmerken die voor heel Afrika lijken te gelden. Ik noem een bevolkingsverjonging versus de vergrijzing, die we in veel andere delen van de wereld zien. Of neem de drang onder jongvolwassenen zich te willen bewijzen en aansluiting proberen te vinden bij onze westerse welvaart. Een verandering die zich vertaalt naar stevige economische groei in een aantal Afrikaanse landen en daarmee buurlanden meetrekt.
En ja, dat heeft twee kanten. Jonge mensen die mogelijkheden zien om in hun eigen land iets op te bouwen en dit met gretigheid aangrijpen. En minder gelukkigen die door wanhoop gedreven hun heil zoeken in Europa als vluchteling. Hoe dan ook, er is iets gaande en dat zette mij aan het denken. Sinds 2004 ben ik werkzaam geweest in outsourcing en outstaffing van IT-activiteiten vanuit Roemenië en Polen. Zou Afrika een oplossing kunnen zijn voor de te verwachten toenemende vergrijzing en schaarste op de arbeidsmarkt in Europa?
Het beeld is niet per se gunstig. Afrika, buiten Europa, totaal andere cultuur. Hoe zit het met het arbeidsethos? Maar vergelijkbare obstakels zag ik destijds in relatie met mijn werk in Oost-Europa ook. Het was een periode waarin met regelmaat bericht werd over Roemeense bendes en hun skimming-praktijken. Een bankpasfraude waar jouw bankpas wordt gekopieerd om geld van je rekening te halen. Ik herinner me dat nog levendig, omdat aan een potentiële klant vertellen dat we beschikten over hooggekwalificeerde IT-ontwikkelaars in Roemenië vaak een negatieve connotatie opriep. Gelukkig veranderde dat snel.
Steeds meer bedrijven zagen toegevoegde waarde in het uitbreiden van hun IT-capaciteit naar Oost-Europa. En ter plekke zag ik meubilair, kantoren en het hele straatbeeld veranderen. In 2005 nog hondenkarren en uitsluitend Dacia’s model 1300. In 2020 was daar niets meer van te bekennen. Hoogopgeleide jongeren hebben zich ontwikkeld, verdienen nu goed, rijden luxe leaseauto’s, kopen een mooi appartement in de binnenstad. Sommigen van de eerste ontwikkelaars die voor ons werkten zijn zelf met succes een IT-onderneming gestart.
De downside van dit succes was logischerwijs dat na verloop van tijd het minder vanzelfsprekend werd om alleen al op basis van prijs te kunnen concurreren. Dat gaf op zich niet. De kostenstijging leek evenredig met het toenemend vertrouwen in de uitstekende kwaliteit en beschikbaarheid. Bovendien was het een te voorspellen ontwikkeling. Maar ook op beschikbaarheid werd het gaandeweg moeilijker. Net als overal werd in Roemenië de arbeidsmarkt krap.
Inmiddels ben ik niet meer werkzaam met of in Roemenië. Ik heb dus het idee opgevat dat Afrika wel eens een nieuwe bron zou kunnen zijn voor de behoefte aan arbeidskrachten in Europa. Ik begrijp goed dat in het domein van IT dit eenvoudiger te verwezenlijken is dan laten we zeggen de zorg of de bouw. Maar er is ‘more than meets the eye’.
Ik ben ervan overtuigd dat met het aanmoedigen van samenwerking tussen Afrikaanse en Nederlandse ontwikkelaars meer wordt bereikt dan alleen het te ontwikkelen softwareproduct. Het resulteert in meer onderling vertrouwen en bekendheid. Het neemt onnodig wantrouwen weg en opent uiteindelijk dus ook andere deuren: Meer gekanaliseerde arbeidsstromen vanuit Afrika naar Europa dan de vluchtelingenmigratie waar we nu mee worstelen. Ook in andere sectoren waar remote werken niet mogelijk is. Immers onbekend maakt onbemind en daar kunnen we nu iets aan doen. Daarnaast biedt succes in Afrika op één terrein (in dit geval IT) ook voor anderen meer mogelijkheden. Economische groei in één sector, trekt andere sectoren mee. Dat kan variëren van schoonmaak, winkeliers en horeca tot dienstverlening en bouw. Ook dat draagt bij aan het terugbrengen van ongewenste migratie.
We hebben twee enthousiaste jonge slimme mensen gevonden in Nairobi met een ambitie er iets van te maken. Twee jonge mensen die me doen denken aan de begindagen in Roemenië. Ik kijk er naar uit om samen met hen een IT outsourcing bedrijf op te bouwen over de as Europa – Afrika.
